Sterven voor gevorderden: "zo mag dit afscheid niet zijn"

51 jaar is hij pas. Het leven is tot nu toe niet mals voor hem geweest. Maar uit alle narigheid ontstonden wel zijn oogappels, nu in de bloei van hun jonge leven. Het noodlot is er op een gewone doordeweekse dag. Een massale bloeding in zijn hoofd. In één klap de toekomst weggevaagd. 'Een infauste prognose', schrijft de neuroloog. De druk in zijn hoofd loopt op: de dood is in zicht. Vader zal nooit meer met zijn kinderen kunnen praten. Nooit meer een 'ik hou van jou', een grapje of een kus. 

Als verpleegkundig specialist palliatieve zorg word ik gevraagd om de patiënt, zijn familie, maar ook betrokken zorgverleners te ondersteunen in het laatste stuk van dit leven. Ik voel me machteloos. Dit sterven - ook voor mij als doorgewinterde stervensbegeleider - raakt me in mijn ziel. De onmacht van deze jonge kinderen, de intensiteit van hun angst. 

Er is narigheid wanneer de middag op zijn einde loopt. Een snurkende ademhaling wordt afgewisseld door indrukwekkend gekreun. Vader is erg onrustig. Zijn armen zoekend naar knuffels die niet meer zullen volgen. De kinderen lopen over. Er gebeurt te veel. Ze durven niet meer naar binnen, niet meer naar vader toe.

Dit is sterven voor gevorderden, niet voor kinderen. Zo mag dit afscheid niet zijn. Hoe dramatischer het sterven verloopt, hoe groter de wond die de kinderen de rest van hun leven meedragen. Bij elk sterven wat zij in hun leven gaan meemaken, zullen de rauwe herinneringen aan deze dag weer naar boven komen. Hier is mijn rol, mijn aanwezigheid en expertise van belang. Hier kan ik verschil maken, voor nu maar ook voor later. Niet alleen voor vader en voor zijn kinderen, maar ook voor mijn collega's. 

Pijn en rustgevende medicatie worden voorgeschreven en gegeven. Ik geef uitleg aan de naasten, stel hen gerust. Ik praat met mijn collega's over hoe dit sterven indruk op hen maakt. Ik ben er. 

Na een kwartier is de stilte oorverdovend. Rustig gesnurk, zoals zij van vader kennen, wordt afgewisseld met een kalme ademhaling. De zon is inmiddels onder, de kaarsen staan aan. Kalmte is er. Bij vader én bij de kinderen. Knuffels en zoenen. Foto’s worden gemaakt om dit moment vast te leggen. Herinneringen maken voor de toekomst. Een afscheid.